Corinne Groenendijk (1964) is predikant en geestelijk begeleider. Ze woont in Maarssen. Ze verzorgt retraites, lezingen, workshops en thema-diensten over geïnspireerd verduurSamen. Ze schreef het boek ‘VerduurSamen met Franciscus; naar een groene en geïnspireerde leefstijl’. Ze begeleidt reizen naar Assisi, Taizé en Iona. Ze initieerde het project Zin-in-Groen rondom een gemeenschapstuin.

Door een lezing/ workshop laat ze jullie zien dat als verduurzamen en inspiratie/geloof hand in hand gaan dat leidt tot iets moois. Het begint met leren leven uit verwondering, dan je verbinden met anderen die werken aan verduurzamen , je informeren om daarna stap voor stap je eigen groene en geïnspireerde leefstijl te ontwikkelen. Een mooi avontuur om als kerkelijke groep of gemeente samen te ondernemen. ‘Er is niets leukers dan met elkaar ontdekken dat een groene leefstijl plezier geeft.’

Ik ben van huis uit wijsgerig en historisch pedagoog, heb mij aanvullend verdiept in kennis omtrent de wijze waarop de mens zich in de loop der geschiedenis meester heeft gemaakt van zijn omgeving en deze is gaan gebruiken ter verbetering van zijn welzijn. Ik sta stil bij de agrarische, wetenschappelijk, industriële en morele revoluties uit het verleden en laat zien hoe deze uitgemond zijn in het huidige mensbeeld, de doelstellingen van het onderwijs en het economische stelsel. Ik zal aantonen dat een ommekeer nodig is die meer omvat dan soberheid alleen. Indien de mogelijkheid daartoe aanwezig is illustreer ik een ander graag met een powerpointpresentatie. Er is gelegenheid tot onderlinge gedachtewisseling.

Niels de Zwarte (1977) is (stads)ecoloog en richt zich in het dagelijks leven op het onderzoeken, beschermen en versterken van biodiversiteit. Juist in een verstedelijkt Nederland is het goed om als kerkgenootschap aandacht te hebben voor de lokale levende flora en fauna. Niels kan op een avond een pakkende lezing geven aan bijvoorbeeld een werkgroep van de kerkgemeenschap, waarbij zowel een bijbelse basis wordt gegeven als een praktische uitleg over de Nederlandse biodiversiteit (met name in steden) en mogelijkheden tot behoud daarvan. Kerken kunnen dit weer toepassen in of aan het gebouw en/of de kerktuin. Het is een avond met veel achtergrondinformatie en voorbeelden. Niels heeft een ruime sprekerservaring en wil ook christenen inspireren om de lokale biodiversiteit te behouden en/of te verbeteren.

Prof. Dr. Jan J. Boersema studeerde biologie aan de RuG en promoveerde in de theologie (Thora en Stoa over mens en natuur. Een bijdrage aan het milieudebat over duurzaamheid en kwaliteit Callenbach, Nijkerk 1997). Hij was werkzaam bij de universiteit van Groningen, bij de VU, het ministerie van VROM en de Universiteit Leiden. In 2002 werd hij aan de VU benoemd als hoogleraar op de leerstoel “Culturele en levensbeschouwelijk dimensies van de relatie mens natuur” en hield hij een inaugurele rede met als titel “Hoe groen is het Goede leven?”. Centrale thema’s in zijn werk en vele publicaties zijn de religieuze en cultuurhistorische wortels van onze huidige milieuproblematiek. Hij onderzoekt daarbij met name de relatie tussen protestantisme, vooruitgangsideeën en het denken over en handelen met natuur en wildernis. Over zijn persoonlijk motivatie schreef hij een bijdrage aan de bundel Geleerd en Gelovig (red Cees Dekker, Ten Have, 2008) met als titel Als mijn hart niet denkt, klopt het niet’. In 2009-2010 was hij als fellow aan de Universiteit van Cambridge en in 2014-2016 research fellow bij Hope College, Holland, MI. Boersema was eindredacteur van het Basisboek Milieukunde (Boom, Meppel/Amsterdam, 1984/1992) en van het textbook Principles of Environmental Sciences (Springer, Berlin 2009). Momenteel is hij hoogleraar ‘Grondslagen van de milieuwetenschappen’ aan de universiteit Leiden. Zijn speciale interesse gaat uit naar de cultureel-ecologische geschiedenis van Paaseiland en van Noord-Amerika. In 2015 verscheen The Survival of Easter Island. Dwindling Resources and Cultural Resilience. (CUP, Cambridge, 2015) en in 2020 een herziene uitgave van Beelden van Paaseiland bij Atlas/Contact. In Noord-Amerika bestudeert hij de lotgevallen en denkbeelden van protestantse Nederlandse immigranten uit de tweede helft van de negentiende eeuw in hun relatie tot de Amerikaanse natuur en wildernis. Over dit ‘Amerika-project’ verschenen inmiddels drie artikelen en is een boek in voorbereiding met als werktitel Wij brachten de Wildernis tot bloei (Atlas-Contact, Amsterdam).

Onzichtbare economische mechanismen leiden tot zowel uitputting van de aarde als uitbuiting van de mens. Samen met Paul Schenderling maakt Matthias Olthaar deze mechanismen zichtbaar in o.a. hun boek ‘hoe handel ik eerlijk’. Matthias Olthaar streeft naar het geven van een totaalbeeld waarin samenleving, spiritualiteit, ecologie, economie en hun onderlinge verbanden worden weergegeven. In de tijd van Jesaja vond een economische transitie plaats van een voorgaand economisch model naar het huidige zoals we dat nog steeds kennen. Dat wetende kunnen we opnieuw kijken naar de teksten van Jesaja en blijken ze verrassend actueel en relevant te zijn.
Dr. Matthias Olthaar werkt als lector Vitale Economie aan NHL Stenden Hogeschool in Emmen en Leeuwarden. Hij is gepromoveerd op onderzoek naar de positie van de Afrikaanse boer in mondiale voedselketens.

Paul Schenderling is kerkelijk betrokken in Amersfoort en is al jaren intensief bezig met het thema christen-zijn en levensstijl. In het dagelijks leven adviseert hij overheden over sociale vraagstukken. Hoewel hij van huis uit econoom is, is hij over weinig onderwerpen kritischer dan ons huidige economisch handelen en de gevolgen daarvan voor mensen en de aarde. In 2019 publiceerde hij voor het eerst een berekening hoeveel onderbetaalde dagloners er werken ten dienste van de Nederlandse economie. In 2020 verdiepte hij zich grondig in het bijbelboek Jesaja en ontdekte verrassende parallellen met onze huidige tijd. In 2021 verscheen een boek dat hij samen met Matthias Olthaar schreef, ‘Hoe handel ik eerlijk?’, dat sterk geïnspireerd is door Jesaja en praktische perspectieven bevat op een levenswijze die het andere leven op aarde niet langer aantast maar juist bevordert. Geïnspireerd door deze perspectieven melden zich dagelijks enthousiaste mensen bij de community ‘Genoeg om te leven’. In deze beweging inspireren en ondersteunen mensen elkaar om lokaal het leven te delen (te beginnen met het delen en repareren van spullen) en geven we advies over eerlijke producten met een lange levensduur.

Henk is actief kerklid met actuele deskundigheid op het terrein van ecologische, sociale en economische duurzame ontwikkeling. Hij deed recent onderzoek bij ICCO naar voedselzekerheid en eerlijke economische ontwikkeling in relatie tot biodiversiteit. Hij is als programmaleider gewend te spreken voor zeer divers samengestelde groepen. In Nieuwegein heeft hij met de burgerlijke gemeente een breed netwerk (Samen Duurzaam Nieuwegein) opgezet, waarin ook de kerken participeren. Verder werkt hij enthousiast aan de samenwerking tussen de verschillende kerken op het gebied van duurzaamheid.

Tekstschrijver, neerlandicus, schrijft over duurzaamheid&geloof, voor christelijke kranten en bladen, en voor goede doelen (ontwikkelingssamenwerking). Getrouwd met een ecoloog. Door mijn huwelijk bewust geworden van belang van zorg voor de schepping. Ik spreek/schrijf graag over inspiratie uit de Bijbel, motivatie, consuminderen, verborgen impact, kleding. Ik leg graag verbinding met de derde wereld. Mijn man vult graag aan met kennis van natuur en landbouw. Ik woon in Zeeland, op het platteland. Ik schreef de Michacursus, eindred. Groene Bijbel en boekje Hoe kan ik groener leven?

Annemarthe Westerbeek (1988) is sociaal geograaf, stond in de duurzame jonge 100, spreekt en schrijft over gerechtigheid en duurzaamheid en is coördinator van Micha Nederland. Haar motto is ‘Practice what you preach EN preach what you practice’. Door je eigen woorden te vinden, die bij jou passen, kan je tot inspiratie zijn voor anderen. Een kern vraag die ze eigenlijk altijd stelt: Welk onrecht raakt jouw hart?

Annemarthe kan bijdragen leveren aan bijeenkomsten, workshops en seminars door te spreken over zorgen voor je naasten en zorgen voor de schepping. Een van haar doelen is namelijk: eerlijk en duurzaam leven praktisch en persoonlijk maken, zodat jij je volgende stap kunt nemen die bij je past. Al deze stappen dragen bij aan bouwen van Gods Koninkrijk. Annemarthe woont met haar man en twee kinderen in Utrecht en haalt haar inspiratie uit de natuur, de bijbel, boeken, haar werk bij Micha Nederland, uit contact met anderen en vooral door zelf duurzaam te doen en zichzelf telkens weer opnieuw uit te dagen.

Marjan Bosch (1963) is praktisch/creatief theoloog en schrijver. Ze was bewoner van het Franciscaans Milieuproject Stoutenburg en is sinds augustus 2019 bewoner van een nieuwe groene leefgemeenschap: De Huijberg – plek met aandacht voor aarde en adem. Daar organiseert ze met haar medebewoners en de Broeders van Huijbergen activiteiten rond bewust natuurlijk leven, tuin (moes-/permacultuur), stilte, pelgrimeren, natuur en spiritualiteit. Marjan kan bijdragen leveren aan vieringen, aan interactieve bijeenkomsten, of iets vertellen over hoe ze in de Keizersgrachtkerk en Stoutenburg duurzaamheid gestalte geven. Haar geloof, vertrouwen en actiebereidheid worden gevoed door diverse bronnen: Franciscus, Iona, psalmen, Laudato si’, en alles wat een verbinding legt tussen aarde en hemel.

Predikant van groene kerk De Ark in Hoofddorp. Hier houden we groene vieringen, coachen onze leden naar zuinig energiegebruik, hebben een wereldwinkel in huis en een Repair Café, een Voedselkastje aan de muur, zonnepanelen op het dak en een verticale tuin met insectenminnende bloemen. Zie het filmpje over de Ark op www.heelhaarlemmermeer.nl. Daarnaast ben ik mede-oprichter van Energiebank Haarlemmermeer, waarmee we energie-armoede tegengaan. Met groene kerk bezig zijn is heel inspirerend. Ik deel die inspiratie graag met gemeentes die hiermee willen beginnen.

Ds. Jaap van der Windt (1965) is als predikant (PKN) betrokken geraakt bij het werk van de groene kerk toen zijn boekje ‘Niet meer dan Eerlijk’ verscheen. Hij was toen predikant in Delfgauw en in die periode is (oa. bij Tear) ook het idee van de Groene Kerk ontstaan. In die periode schreef hij ook de 40-dagenkalenders voor Tear. Hij spreekt regelmatig over het thema “zorg voor de schepping”, vaak vanuit het oogpunt van armoede en ongerechtigheid. Inmiddels is predikant in Katwijk aan Zee en breekt er opnieuw een periode aan van het implementeren van het idee Groene Kerk.

Marjolein Tiemens-Hulscher (1964) is geboren in een katholiek nest en opgevoed met liefde voor God en natuur. Ze studeerde plantenveredeling in Wageningen en deed onderzoek, zowel in de biotechnologie als voor de biologische landbouw. Natuur en schepping zijn voor haar onlosmakelijk met elkaar verbonden. In 2013 heeft zij GroenGeloven opgericht (https://groengeloven.com) en geeft zij lezingen, workshops en wandelingen op het gebied van geloof en duurzaamheid. Zij combineert haar biologische kennis daarin met christelijke spiritualiteit. Hoe je wereldbeeld, mensbeeld en godsbeeld invloed hebben op je levenshouding en de keuzes die je in het dagelijks leven maakt. De encycliek Laudato si’ is hiervoor een geweldige inspiratiebron.

Clary Rooda (1964) ontving in 2014 haar rabbinale bevoegdheid. Zij schreef haar scriptie over ‘eco-kasjroet’ een ecologische benadering van de Joodse spijswetten waarbij ethische principes als dierenwelzijn, fair trade en duurzaamheid een rol spelen. Dit zijn principes waar veel mensen zich mee bezig houden, maar weinigen beseffen dat ze gebaseerd zijn op teksten uit de Bijbel en verder uitgewerkt in de latere rabbijnse literatuur. Aan de hand van deze teksten en moderne commentaren gaan we in gesprek over wat dit betekent voor ons dagelijks handelen en hoe wij ons concreet als individu en gemeenschap kunnen inzetten voor een betere wereld.

Atie de Vos (1955) is theoloog en sociaal-pedagoog. Ze werkte van 2000 t/m 2019 voor de Protestantse Kerk Nederland, respectievelijk als diaconaal consulent, gemeenteadviseur en de laatste drie jaar als specialist bij Kerk in Actie, specialisme Groene Kerken. In haar woonplaats Tilburg werkt ze aan een groenekerken netwerk vanuit de Raad van Kerken en is betrokken bij diverse GroeneKerken projecten in het buitenland via ECEN: het European Christian Environmental Network.
Ze schrijft artikelen over werken aan duurzaamheid vanuit kerk en geloof en kan uw gemeente begeleiden bij het worden van groene kerk en de verankering van groen beleid binnen uw gemeente.

Dick Kleinhesselink (1947) is sinds 1985 woonachtig in Heerenveen. Daar was hij gedurende zes jaar ZWO-diaken. Tijdens zijn jaren in de diaconie heeft hij samen met de wijkpredikant en enkele anderen het thema ‘duurzaamheid’ op de agenda gezet. Dat heeft geresulteerd in het worden van een ‘groene’ – en later ook ‘fairtrade’ – kerk. Op dit moment is hij nog steeds actief als samenroeper van wat nu de Taakgroep Groene Kerk Protestantse Gemeente Heerenveen heet. Er is in Heerenveen een goede samenwerking tussen de kerk, de wereldwinkel en de burgerlijke gemeente. Dick Kleinhesselink licht graag toe hoe de Taakgroep Groene Kerk in Heerenveen te werk gaat en is gegaan. Op de website van de Protestantse Gemeente Heerenveen is meer informatie te vinden.

Jan Vroonland (1961) reist vanaf het begin van de groenekerken (in 2011) als ambassadeur het hele land door om over de startmogelijkheden als groene kerk en groene moskee te vertellen. Dat doet hij op basis van zijn ervaringen binnen de Protestants Gemeente Colmschate – Schalkaar met de werkgroep duurzaamheid. Daarnaast werkt Jan als vrijwilliger bij Kerk in Actie samen met ISN Diyanet om meer groene moskeeën bij het netwerk aan te laten sluiten. Uitdaging voor Jan is om de eerste groene synagoge te verwelkomen.

Peter Siebe (1959) is perscoördinator en eindredacteur bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Hij studeerde geschiedenis en werkt sinds jaren als ‘groene journalist’. Hij komt graag op adem in de natuur en verbaasde zich erover dat de kerk zo laat oog kreeg voor natuur- en milieuproblemen. Door zelfstudie en actie kwam hij antwoorden op het spoor. Hij (s)preekt regelmatig over ‘het groene hart van het geloof’ en laat dan zien hoe groen de Bijbel is. God houdt niet alleen van mensen maar ook van de natuur en natuur- en milieuzorg is even christelijk als naastenliefde.
Peter richtte het Christelijk Ecologisch Netwerk op (later ondergebracht bij Micha Nederland) en schreef ‘Christus en de klimaatcrisis’ in het boek ‘Hete hangijzers’ (red. Cees Dekker, 2009). Hij werkte als redacteur mee aan de Toolkit Duurzaam Kerkbeheer en regelde de totstandkoming van het 30-daagse groene bijbelleesrooster ‘Van Adam en Eva tot Franciscus’, dat via de NBG-app Mijn Bijbel te volgen is.

Duurzaamheid als uitdaging. Werken aan de wereld, om haar beter achter te laten dan ik haar aantref. Zowel in mijn werk voor de gemeente, als prive in de groene kerk probeer ik steeds de goede keuzes te maken die bijdragen aan een vermindering van de opwarming van de aarde. Hoe pak je het aan? wat kun je eigenlijk allemaal doen? waar begin je?

Drs./Ds. Trees van Montfoort is theoloog, onderzoeker, predikant en schrijfster. Ze was onder meer radioprogrammamaker bij KRO en HUMAN, (hoofd)redacteur van diverse tijdschriften, gemeentepredikant, hoofd van een afdeling voorlichting van de PKN (Protestantse Kerk in Nederland) en bestuurslid van de Vrouwensynode. De afgelopen jaren heeft ze zich als theologe grondig verdiept in het thema geloof en duurzaamheid.
Ze geeft lezingen, schrijft artikelen, leidt kerkdiensten en geeft adviezen over thema’s rond ecotheologie. Daarnaast schreef ze het boek ‘Groene theologie’ (2019).
Haar contactgegevens vindt u hier.

Adrian de Groot Ruiz ontwierp op jonge leeftijd een golfslaggenerator, maar zag dat er geen verdienmodel voor was en besloot Econometrie te studeren. Daarna werkte hij als Assisstent Professor Finance voordat hij in 2012 de sociale onderneming True Price oprichtte en in 2018 Impact Institute. Bij deze organisaties ontwikkelde hij de methode voor het beprijzen van negatieve milieu -en sociale aspecten in producten en het meten van de maatschappelijke impact van organisaties. Daarnaast is hij mede-oprichter van SDG Nederland. Adrian combineert een ogenschijnlijk economisch instrument met een diep besef van wat van waarde is in de samenleving en pleit dan ook voor het maken van minder winst maar het creëren van meer waarde op het gebied van mensenrechten en brede welvaart en de rol die organisates, zoals kerken, daarin kunnen vervullen.

Gera van den Berg (1975) is een van de bekendste minimalisten in Nederland. Via haar website en Facebookpagina Heerlijk Minimaliseren (voorheen Op Orde!) geeft zij dagelijks tips over ontspullen, consuminderen en duurzamer leven. Ze schreef columns voor het Nederlands Dagblad en ontwikkelde een eigen methode rondom minimaliseren. Haar boek verscheen in 2017 bij uitgeverij Boekencentrum. Dikwijls treedt zij op in de landelijke media. Van EO-radio, De Telegraaf tot aan Psychologie Magazine. Gera geeft regelmatig lezingen en workshops. Zowel in kerken als tijdens events over milieubewust leven. Zij wil anderen inspireren tot goed rentmeesterschap. Zorg dragen voor Gods schepping vraagt om een eenvoudiger leven en duurzame keuzes, vindt Gera. Zij biedt daarin een praktische invulling. Gera is getrouwd met tekstschrijver Marco van den Berg en moeder van vijf kinderen. Zij woont in het Veluwse dorp Hierden (gemeente Harderwijk) waar zij tevens een paar dagen per week werkt als leerkracht op een basisschool. Ze is tevens beschikbaar voor het geven van een webinar.